In de voormalige musea voor Volkskunde en Etnografie aan de Suikerrui opende in 2018 DIVA, samensmelting van het voormalige diamantmuseum aan het Koningin Astridplein en het zilvermuseum dat jarenlang was ondergebracht in het Deurnese Sterckshof. Maar begin 2022 sloot DIVA alweer. In een jaar tijd werd het dak geïsoleerd, terwijl de gevel en de glas-in- loodramen werden gerestaureerd. Zolang was er van het DIVA-museum een pop-up aan de Grote Markt.

Van de noodzakelijke sluiting heeft het museum gebruikgemaakt om de vaste opstelling te hertekenen. “In Antwerpen wordt al ruim 575 jaar diamant verhandeld”, vertelt curator Catherine Regout. “In de 16de en 17de eeuw kwam men van heinde en verre om luxeproducten aan te schaffen. In de vaste opstelling DIVA, a Brilliant Story ontdekt de bezoeker via zeven zalen de verschillende fases van een juweel of zilverwerk: vanaf de mijn tot aan het eindproduct.”

Nieuw parcours

Anders dan voorheen begint het parcours op de tweede verdieping in een nieuwe zaal rond grondstoffen. “Als museum willen we meegaan met de recentste ontwikkelingen. Naast natuurlijke diamanten die 250 à 300 km onder de grond worden ontgonnen, staan we ook stil bij synthetische diamanten. Omdat druk en temperatuur zo goed worden nagebootst, en de grondstoffen dezelfde zijn, zien zelfs experts soms het verschil niet.”

Verderop focust de Kluis op de waardebepaling van diamant. In het Boudoir bewonder je diamantjuwelen en maak je je klaar voor het diner in de Eetkamer. In de Antwerpse Handelskamer treed je in de voetsporen van de diamanthandelaar. En in het Atelier kijk je mee over de schouder van een diamantslijper, goud- of zilversmid. “Door de eeuwen heen zijn de technieken om diamant te bewerken nauwelijks veranderd. Echte vernieuwing ligt vandaag vooral in het gebruik van computers en lasers.” Tot slot ontsluiert de Wonderkamer de invloed van vreemde culturen op Europese edelsmeden.

Tolietservies

Bij de voorstelling van de nieuwe collectiepresentatie kwam Jan Jambon, Vlaams minister van Cultuur, dinsdag een 17de-eeuws Brussels toiletensemble voorstellen. “Een elfdelig zilveren toiletservies met Brusselse merken uit de periode 1676 tot 1725 is absoluut uniek voor de Zuidelijke Nederlanden”, aldus Wim Nys, Hoofd Collectie & Onderzoek. “Onderdelen van zo’n serviezen werden mettertijd immers vaak hersmolten. Naast vijf dozen en een bekken bevat het ensemble ook twee borstels, een zilveren toiletspiegel en een handschoenblad. De onderdelen werden door vier edelsmeden gemaakt. Dat de borstels nog de oorspronkelijke haren bevatten, bewijst de goede staat van het ensemble.”

DIVA krijgt zo voor het eerst ook een Vlaams topstuk in bruikleen dat recent door de Vlaamse Gemeenschap werd verworven. “Uit onze eigen collectie worden nu wel 19 stukken gewogen met het oog op een plekje in de Vlaamse topstukkenlijst.” Via het Topstukkendecreet wil de Vlaamse overheid roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang beschermen.

Feestweekend

Vanaf vrijdag 24 maart is DIVA weer open voor het publiek. Bij het feestweekend van 25 en 26 maart worden in en rond het museum allerlei activiteiten georganiseerd. Zo zijn er demonstraties slingergieten van sieraden of zilverpoetsen. Tijdens ‘zondag familiedag’ creëren gezinnen samen een art-nouveausieraad. Aan de ijsjeskraam kunnen bezoekers dan een gratis traktatie versieren.

In de zomer van 2023 werkt DIVA een project uit rond de ‘juweelenstoet’. Deze parade trok in 1923, precies honderd jaar geleden, met praalwagens door Antwerpen als blijk van de groeiende diamantnijverheid. Nog in de zomer wacht in DIVA een presentatie rond de Zilvertriënnale met ontwerpen van de belangrijkste internationale wedstrijd voor hedendaags zilver.

Feestweekend heropening DIVA, 25 en 26/3, Suikerrui 17/19, Antwerpen. www.divaantwerp.be