De gelukkigste mensen ter wereld wonen opnieuw in Scandinavië: wat doen ze daar in het water om zo gelukkig te zijn?

Traditioneel scoren de Scandinavische landen erg goed in het rapport. De Finnen zijn voor het zesde jaar op rij het gelukkigste volk ter wereld. Denemarken en IJsland vervolledigen de top 3. Zweden en Noorwegen staan respectievelijk op de zesde en zevende plaats. Wat is er zo speciaal aan die landen?

“Als we aan geluk denken, denken veel Belgen meteen aan een wit strand met palmbomen en een cocktail. Dat kan misschien leuk zijn voor een weekje, maar uiteindelijk wil niemand zijn hele leven in een hangmat liggen. Geluk heeft dan ook niets te maken met goed weer of palmbomen.”

“Waar het dan wel om draait? Om vertrouwen in elkaar, gelijkheid tussen mensen, sociale ondersteuning… En daar zijn de noordelijke landen heel goed in. In IJsland doet iedereen bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. Uiteraard speelt ook inkomen een rol. De Scandinavische landen zijn rijk, maar wat belangrijker is: er zijn geen grote verschillen tussen de armsten en de rijksten. Iets wat in pakweg India, waar ook veel rijke mensen wonen, maar die veel lager op de lijst staan, bijvoorbeeld wel het geval is.”

De Belgen zijn twee plaatsjes gestegen, maar aan de vijfde plaats van onze noorderburen kunnen we nog lang niet tippen. Waarom zijn Nederlanders zoveel gelukkiger dan wij?

Als 17de van 137 onderzochte landen doet België het niet slecht in de lijst, maar als we naar de resultaten van Nederland kijken, moeten we misschien toch nog beter kunnen. Zij bekleden de 5de plaats. En de voornaamste reden daarvoor zou je kunnen verbazen: Belgen scoren namelijk vooral slechter op het vlak van vrijgevigheid. Het cliché van de gierige Nederlander is daardoor meteen ontkracht.

“In Nederland denken ze dat hun inwoners allemaal mopperaars zijn, maar dat is helemaal niet waar. De Nederlandse samenleving kent meer gelijkheid dan de Belgische en bovendien zijn Nederlanders inderdaad vrijgeviger. Kijk maar naar de recente inzamelacties voor Turkije en Syrië. Nederland heeft 10 keer zoveel geld opgehaald als wij. Tot slot speelt ook vriendelijkheid een rol. Als je in Nederland fietst, krijg je veel vriendelijkere blikken en begroetingen dan bij ons.”

Het eerste niet-Europese land op de lijst is Israël (4de): was daar geen oorlog aan de gang?

Israël is een welvarend land met veel hooggeschoolden, toegang tot moderne medische zorgen en een bloeiende economie, maar het is ook het decor van hoogoplopende geopolitieke spanningen. Het lijkt dus bizar dat de mensen er zo gelukkig zijn. Volgens Bormans mogen we ons echter niet mispakken aan dat cijfer.

“De cijfers in het World Happiness Report zijn gemiddelden. Dat zegt niets over individuele personen. Een grote groep mensen kan perfect gelukkig zijn, maar dat gaat dan vaak ten koste van andere mensen.”

“We zien de laatste jaren ook dat de kloof tussen de gelukkigsten en de ongelukkigsten toeneemt. De gelukkigen worden gelukkiger en de ongelukkigen ongelukkiger. Sociale media spelen daar bijvoorbeeld een grote rol in. Mensen aan de onderkant van het spectrum worden voortdurend geconfronteerd met mensen die het beter hebben. Uit onderzoek blijkt dat door die vergelijking mensen veel ongelukkiger worden.”

Zuid-Azië is volgens het rapport het minst gelukkige werelddeel. Aan wat ligt dat?

West-Europa en Noord-Amerika scoren het best. Onderaan stond Sub-Sahara Afrika de voorbije jaren genoteerd als het minst gelukkige werelddeel, maar nu zijn ze “voorbijgestoken” door Zuid-Azië. Landen als India, Bangladesh, Nepal, Pakistan en vooral Afghanistan - dat allerlaatste staat in de lijst - scoren erg slecht. De hoge perceptie van corruptie is een deel van de verklaring, maar Bormans ziet nog een andere cruciale factor.

“De landen uit Zuid-Azië scoren vooral zeer laag op de belangrijke parameter “vrijheid van keuzes”. Wij mogen studeren wat we willen, maar in Afghanistan mag je als meisje zelfs niet eens naar school gaan. De helft van de bevolking wordt zo op voorhand uitgesloten van onderwijs. Het mogen maken van keuzes in het leven klinkt vanzelfsprekend, maar dat is het daar allerminst. Nochtans is dat essentieel om een geluksgevoel te hebben.”

De Oekraïense burgers hebben een hogere geluksscore dan voor de oorlog. Is dat niet raar?

Oekraïne staat op de 92ste plaats in de lijst. Op zich vallen daar weinig conclusies aan vast te knopen maar als we even gaan terugkijken naar hun scores van eerdere jaren, valt er wel iets opvallend op. Waar ze nu gemiddeld 5,1 scoren, was dat in 2021 nog maar 4,1.

“Ze scoren een klein beetje slechter dan vorig jaar (toen de enquête nog voor de invasie werd afgenomen), maar het gemiddelde is hoger dan gedacht, omdat de solidariteit onder elkaar zo gegroeid is sinds de oorlog. Het ‘wij-gevoel’ weegt sterker door dan het feit dat er bijvoorbeeld minder geld is en de onveiligheid toeneemt. Het pro-sociale gedrag dat daar nu in hoge mate aanwezig is, kan verbondenheid creëren en dat zorgt voor geluk.”