Wie vrijdag heeft gegokt op een stikstofakkoord van de Vlaamse regering, heeft wellicht het groot lot gewonnen. Werkelijk zo goed als niemand – ook de betrokkenen ministers niet – geloofde nog in een uitweg in dit dossier. Maar toch kwam er vrijdagnamiddag witte rook uit de schouw van het kabinet-Jambon.

Uiteindelijk schaarde CD&V zich achter de conceptnota en het ondertussen al uitgewerkte juridische plan – de zogenaamde PAS – dat de partij zondag nog als onvoldoende van tafel veegde. Daarin wordt het akkoord dat de Vlaamse regering vorig jaar in februari afsloot nog fors aangepast. Bedoeling is dat de hoeveelheid stikstof in de Vlaamse natuur tegen 2030 met de helft vermindert. Maar rode bedrijven moeten maar in 2030 sluiten, kunnen nog omschakelen naar andere vormen van landbouw en krijgen daar ook steun voor. Daarnaast trekt de Vlaamse regering extra geld uit om landbouwers vrijwillig te laten stoppen of minder mest te gebruiken. In totaal gaat het om een steunpakket van 3,6 miljard euro.

LEES OOK. Hoe kijken onze boeren naar de politieke stikstofcrisis? “Zelden geweten dat partij zo hard de vinger op de wonde kon leggen”

Zondag kwamen N-VA en Open VLD ook al tegemoet aan de eis van CD&V om het zogenaamde extern salderen toe te laten. Dat betekent dat jonge boeren de uitstootrechten kunnen overnemen van oudere collega’s die stoppen. Dat was voor de landbouw belangrijk om jonge boeren nog te laten investeren en perspectief te geven. Alleen moest daarover nog een openbaar onderzoek en een milieueffectenrapport (MER) worden uitgevoerd. De CD&V-ministers Hilde Crevits en Jo Brouns vonden dat zondag nog onvoldoende, maar gaan daar nu toch mee akkoord.

(Lees verder onder de foto)

Andere regering aan stuur

Idem voor de belangrijkste CD&V-eis: de gelijkschakeling van landbouw en industrie bij het toekennen van vergunningen. De christendemocraten wilden dat die gelijkschakeling meteen zou gebeuren, maar dat kon volgens N-VA en Open VLD niet. Zij stelden voor om de drempel om vergunningen te verlenen geleidelijk gelijk te schakelen met die van de industrie, afhankelijk van hoe snel de landbouwers het stikstofbad laten leeglopen. In 2025 zou er dan een evaluatie volgen. Ook daar was CD&V het niet mee eens. Nu werd toch afgesproken dat die gelijkschakeling, samen met dat extern salderen, onderworpen wordt aan dat openbaar onderzoek en een MER. Indien dat onderzoek uitwijst dat de impact op de natuur niet te groot is, kan die gelijkschakeling er op termijn wel komen. Maar dat is dus ook uiterlijk tegen 2025.

Het plan van Zuhal Demir – ook al met een reeks toegevingen aan CD&V – krijgt dus al groen licht, terwijl de resterende eisen van Crevits en Brouns er tegen 2025 komen. Maar dan wel op voorwaarde dat het onderzoek dat toelaat. En voor alle duidelijkheid: in 2025 zit er ook al een andere Vlaamse regering aan het stuur.

Bijzonder tevreden

Minister-president Jan Jambon was in elk geval bijzonder tevreden dat er toch nog een compromis uit de bus kwam. “Ook ik heb getwijfeld, maar we hebben niet opgegeven. En iedereen heeft een slok water in de wijn moeten doen. Iedereen. It always seems impossible until it’s done”, citeerde de MP Nelson Mandela.

Minister van Landbouw Jo Brouns had het vrijdag op de persconferentie over een belangrijk moment voor de toekomst van de landbouw. “Boeren die een vergunning willen, krijgen daar nu perspectief op na een passende beoordeling en indien ze geen negatieve impact hebben op de omgeving. Hier zit een heel dankbare minister van Landbouw.” Een breed lachende viceminister-president Hilde Crevits zei ervan overtuigd te zijn dat de regeling de milieutoets zal doorstaan.

Ook Open VLD-viceminister-president Bart Somers zei opgelucht te zijn. “Geen akkoord zou rampzalig geweest zijn. Voor de landbouw, de industrie en de natuur.” Naar verluidt legde de liberaal naast Brouns zelf ook compromisvoorstellen op tafel.

Naast stikstof is het nu ook zeker dat de Europese steun voor de Vlaamse boeren – dit jaar al 300 miljoen euro, maar in totaal 1,6 miljard – er komt. Dat dossier was gekoppeld aan het stikstofdossier.