Het nucleaire akkoord werd in 2015 afgesloten om de VS onder andere te beschermen tegen een mogelijke kernbom, maar de deal en het opheffen van de sancties stelden Iran net in staat om te blijven werken aan de verrijking van uranium, aldus Trump. De president stelde ook bewijzen te hebben dat de Iraanse belofte een leugen was.

De beslissing van Donald Trump lokt heel wat bezorgde reacties uit, ook in ons land.

Premier Charles Michel: “Dit betekent instabiliteit”

“Geen akkoord met Iran betekent meer instabiliteit of oorlog in het Midden-Oosten. Ik betreur ten zeerste de terugtrekking van president Donald Trump uit het akkoord. De EU en haar internationale partners moeten zich blijven inzetten en Iran moet zijn verplichtingen blijven naleven”, zo deelde premier Michel dinsdag via Twitter mee.

Vlaams minister-president Geert Bourgeois: “Geen goede zaak”

Geert Bourgeois vindt “de eenzijdige opzegging” van het akkoord door Trump “geen goede zaak”. “Dit akkoord heeft stabiliteit gebracht. Laat ons daarmee doorgaan”, zo reageerde hij in het VRT-programma Terzake. Volgens Bourgeois kan het verdrag wellicht verbeterd worden, maar “dan moet je aan tafel gaan zitten”. “De eenzijdige beëindiging zal leiden tot reactie, tegenreactie, ... tot instabiliteit”, aldus de minister-president.

Franse president: “Betreuren beslissing”

Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk “betreuren” de beslissing van de VS om uit het nucleair akkoord met Iran te stappen. Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron dinsdagavond getweet, in een eerste reactie op de Amerikaanse terugtrekking.

Vertegenwoordiger EU: “Europa blijft”

“Zolang Iran zijn verplichtingen in het kader van het akkoord blijft uitvoeren, zoals totnogtoe het geval is, zal de Europese Unie gehecht blijven aan de volledige en effectieve implementatie van het akkoord”, zo stelde Mogherini, die de afspraken met het regime in Teheran over zijn nucleaire programma bestempelde als “één van de belangrijkste verwezenlijkingen die diplomatie ooit heeft bereikt”.

Mogherini beklemtoonde dat het akkoord tot dusver zijn doel heeft bereikt, namelijk het garanderen dat Iran geen kernwapens ontwikkelt. “De Europese Unie is vastberaden om dat te behouden”, stelde de hoge vertegenwoordiger in een mededeling.

Secretaris-generaal VN: “Diep bezorgd”

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres is “diep bezorgd” over de beslissing. De deal “vertegenwoordigt een grote verwezenlijking in nucleaire non-proliferatie en diplomatie en heeft bijgedragen aan regionale en internationale vrede en veiligheid”, luidt het in een mededeling.

Guterres stelt dat bezorgdheden met betrekking tot het akkoord via de eigen mechanismes moeten worden aangekaart. Daarnaast roept hij de andere landen die de deal mee afsloten, op om “zich volledig te houden aan hun respectieve engagementen” en alle lidstaten van de VN om “het akkoord te steunen”.

Secretaris-generaal NAVO

“We moedigen alle partijen aan om aan een allesomvattende politieke oplossing te werken om Iran verder weg te duwen van het ontwikkelen van nucleaire wapens”, zegt ook de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg bij monde van woordvoerster Oana Lungescu.

Syrië: “Betreuren agressieve standpunt”

Syrië veroordeelt met klem de terugtrekking. Het land drukt zijn “volledige solidariteit” uit met zijn bondgenoot in Teheran en heeft er alle vertrouwen in dat Iran het “agressieve standpunt” van Washington te boven zal komen.

De beslissing “toont nogmaals aan dat de Verenigde Staten hun engagementen en internationale akkoorden niet naleven”, wordt Buitenlandse Zaken in Damascus geciteerd door het staatspersagentschap Sana.

Rusland: “Diep ontgoocheld”

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt “diep ontgoocheld” te zijn door de beslissing. “We zijn erg bezorgd dat de Verenigde Staten handelen tegen het advies van de meeste landen in en de normen van het internationaal recht schromelijk overtreden”, luidt het dinsdagavond in een mededeling.

“Er is geen enkele reden om het actieplan op te heffen”, luidt het voorts onder meer nog. “Het plan heeft zijn deugdelijkheid bewezen.” Rusland is dan ook bereid om te blijven samenwerken met de andere landen uit de atoomdeal en zal de samenwerking met Iran uitbouwen.

Turkije: “Zal instabiliteit veroorzaken”

Op Twitter laat Ibrahim Kalin, de woordvoerder van president Recep Tayyip Erdogan, weten dat ook Turkije de beslissing van de Amerikanen betreurt. “De eenzijdige terugtrekking van de Verenigde Staten uit het nucleaire akkoord is een beslissing die instabiliteit en nieuwe conflicten zal veroorzaken”, klinkt het.

Barack Obama: “Akkoord doet nochtans wat het moet”

De beslissing om de toekomst van het nucleaire akkoord op het spel te zetten is een zware vergissing. Dat heeft de voormalige Amerikaanse president Barack Obama in een uitgebreide verklaring op Facebook gezegd.

“Er zijn weinig zaken zo beslissend voor de veiligheid van de Verenigde Staten dan de mogelijke verspreiding van kernwapens, of het risico op nog meer destructieve oorlogen in het Midden-Oosten. Net daarom hebben de VS het JCPOA (de Iran-deal, nvdr.) onderhandeld”, stelde Obama.

Volgens de oud-president doet het akkoord wel degelijk wat het moet doen, en wordt die mening ook gedeeld door onder andere de Europese bondgenoten en onafhankelijke experts. “Het JCPOA heeft het Iraanse nucleaire programma fors teruggeschroefd en is een modelvoorbeeld van wat met diplomatie bereikt kan worden. (...) Op een moment dat we allen duimen voor een diplomatiek succes in de Noord-Koreaanse kwestie, zet het afwijzen van het JCPOA een deal op het spel die - naar Iran toe - precies het resultaat heeft dat we beogen met de Noord-Koreanen”, schrijft Obama. Door weg te lopen van het akkoord keren we onze voornaamste bondgenoten de rug toe, klinkt het nog.

Israëlische premier Netanyahu: “Steun moedige besluit”

Israël en Saudi-Arabië reageren positief op de terugtrekking van de VS uit de nucleaire deal met Iran. “Israël steunt het moedige besluit van Trump volledig”, loofde de Israëlische premier Benjamin Netanyahu de beslissing van Washington. Israël, dat zichzelf beschouwt als een van de voornaamste potentiële doelwitten van een bewapend Iran, is altijd een van de hevigste tegenstanders van de in 2015 afgesloten deal geweest.

Netanyahu herinnerde er zelf aan dat Israël zich “van bij het begin” tegen het akkoord heeft gekant omdat de deal er volgens hem “niet in slaagde het pad naar een Iraanse atoombom te blokkeren en bovendien de weg opende naar een volledige arsenaal van atoombommen, en dat binnen een tijdspanne van slechts enkele jaren”.

Iraanse president Hassan Rohani: “Psychologische oorlog van Trump”

Iran houdt ook na de Amerikaanse terugtrekking vast aan het nucleaire akkoord van 2015. Het land houdt zich echter klaar om desnoods op korte termijn weer meer uranium te gaan verrijken, zo waarschuwde de Iraanse president Hassan Rohani dinsdagavond in een televisietoespraak.

“We zullen niet toelaten dat Trump deze psychologische oorlog wint”, aldus Rohani, die nog opmerkte dat “de VS steeds getoond hebben dat ze hun engagementen nooit nakomen”. “In plaats van een akkoord met zes staten hebben we er nu een met vijf.”

Rohani waarschuwde dat Iran zijn verrijking van uranium desnoods snel weer kan opdrijven. “Ik heb het Iraanse Agentschap voor Atoomenergie opgedragen om paraat te staan om te starten met de verrijking van uranium op industriële schaal. We zullen enkele weken wachten en overleggen met onze bondgenoten die vasthouden aan het JCPOA (de Iran-deal, nvdr)”, aldus Rohani volgens de BBC. “Alles hangt af van onze nationale belangen.”

Concreet wil de Iraanse president nu snel overleg met China, Rusland en de Europese onderhandelingspartners, om het verdere verloop te bespreken.